Szkolenia kajakowe

Posiadać stosowne umiejętności to jedno, a nabyć kompetencje do ich przekazywania – drugie. W zasadzie można powiedzieć, że warunkiem koniecznym by zostać instruktorem kajakarstwa jest posiadanie swoich umiejętności na wystarczającym poziomie, by móc je zademonstrować innym. Z drugiej strony warto posiadać naturalne predyspozycje lub/i poznać podstawy metodyki nauczania. O niektóre rzeczy możemy zadbać sami, inne trudno wykształcić inaczej jak przez szkolenia organizowane przez profesjonalne (niekoniecznie komercyjne) podmioty. Szkolenia oczywiście pełnią funkcję edukacyjną, w niektórych przypadkach prowadzą zaś do certyfikowania, choć z formalnego punktu widzenia jak na razie nie ma w Polsce jednej, powszechnie uznanej, ścieżki uprawnień w zakresie kajakarstwa. Od kilku lat jednak intensywnie pracuje się nad Polskim Systemem Kwalifikacji Kajakowych (PSKK), o czym za chwilę.

Szkolenia kajakowa PTTK i PZKaj, Instruktor Rekreacji Ruchowej (IRR)

Historycznie najdłużej funkcjonował, a w zasadzie funkcjonuje nadal połączony system PTTK i sekcji turystycznej Polskiego Związku Kajakowego. Generował on przed laty szkolenia i uprawnienia nazywane przodownikiem turystyki kajakowej PTTK / instruktora turystyki kajakowej PZKaj. Przez większość swego istnienia aż do roku 2005 były to uprawnienia nie tylko kompetencyjne, ale także formalne: każdy organizator spływu musiał zatrudnić do jego prowadzenia osobę z takim właśnie uprawnieniami. Program i wykształcenie tych instruktorów ograniczało się w zasadzie do warunków i akwenów nizinnych. Na początku 2000 roku wprowadzono ogólne uprawnienia instruktora rekreacji ruchowej z wieloma specjalnościami, w tym kajakarstwem, które zastąpiły formalnie uprawnienia PTTK/Pzkaj. Kilkuletni eksperyment zakończył się fiaskiem, wymóg posiadania uprawnień IRR wycofano, a pozostałą po nich przestrzeń zaczęły wypełniać inne systemy.

Kluby Kajakowe w Polsce i inne organizacje pozarządowe

Mające równie długą tradycję, sięgająca w większości lat 60. i 70. Kluby kajakowe do lat 90. współistniały z systemem PTTK/Pzkaj. Jednocześnie, zwłaszcza w ich odłamach akademickich,  realizowały swoje śmiałe projekty z zakresu kajakarstwa górskiego, wyprawowego czy morskiego sprawiając, że spośród nich rekrutowali się najlepsi i najbardziej doświadczeni. Istniejące w większości polskich dużych miast kluby studenckie zrzeszają ludzi tak naprawdę w różnym wieku i nie zamykają się na posiadaczy aktualnej legitymacji żakowskiej.

Co być może najważniejsze w naszym temacie, czyli szkolenia kajakowego, kluby akademickie organizują regularnie, co roku, otwarte i wszechstronne spływy szkoleniowe dla początkujących, stanowiące świetny start pod dalszy, bardziej już wyspecjalizowany rozwój kajakowy. Absolwent takiego szkolenia podstawowego może uczestniczyć w dalszych wyjazdach szkoleniowych, szlifować techniki samoasekuracji na basenie i po prostu pływać dla przyjemności z innymi klubowiczami w niektórych przypadkach nawet co weekend. Pływając intensywnie przez cały kolejny rok, przejawiając do tego kompetencje metodyczne, zostaniemy prawdopodobnie zaangażowani w proces nauczania kolejnego rocznika początkujących kajakarzy. Dzięki czemu równolegle z rozwojem indywidualnym na wyższym już poziomie, poszerzamy nasze kompetencje pedagogiczne ucząc zupełnych podstaw. Można więc powiedzieć że długi czas jesteśmy jednocześnie uczniem i nauczycielem. Odpowiedni staż w klubie w połączeniu z intensywnym rozwojem indywidualnym i predyspozycjami sprawi, że zyskamy, choć nieformalny, status instruktora klubowego.   

Turystyka kajakowa - organizatorzy komercyjni

W miarę rozwoju turystyki kajakowej w Polsce, której boom przypada na początek XXI wieku, przybyło również ludzi chcących poszerzać swoje umiejętności i poszukiwać nowych szlaków do eksploracji. Dysponując ograniczonym czasem i oczekując szybkich efektów szkoleniowych, ludzie Ci zwrócili się w stronę wyspecjalizowanych firm zakładanych i rozwijanych przez uznanych instruktorów, często wywodzących się właśnie ze środowiska akademickiego. Większość oferty koncentrowała się i koncentruje nadal na kajakarstwie górskim z naciskiem na formy kursowe (jedynki polietylenowe), kursowo-rekreacyjne (kanadyjki i kajaki pneumatyczne) bądź czysto rekreacyjne (klasyczny rafting w dużych pontonach). Do tego dołożyć warto wyjazdy zagraniczne na kultowe alpejskie rzeki jak Salza w Austrii bądź Soca w Słowenii, których prawdziwy wysyp odnotowaliśmy po wstąpieniu do strefy Schengen.

Tygodniowe szkolenie wykupione w uznanej firmie to gwarancja wysokiego poziomu instruktorskiego, profesjonalnego podejścia, szybkich efektów i realizacji konkretnego, wyspecjalizowanego programu, często w atrakcyjnych turystycznie rejonach Europy. W dobie ograniczonego czasu dla wielu będzie to lepsze wyjście by przekonać się, czy zamierzamy poświęcić tej dyscyplinie kolejne lata naszego życia. W ostatnich latach coraz więcej firm włącza się do rozwijanego od kilku lat Polskiego Systemu Kwalifikacji Kajakowych, upatrując w nim szansę zbudowania bazy wiedzy i umiejętności  oraz narzędzi do jej upowszechniania na najwyższym poziomie.

Polski System Kwalifikacji Kajakowych (PSKK)

PSKK, inspirując się między innymi brytyjskim systemem BCU, przewiduje 5-stopniową ścieżkę rozwoju w podziale na kajakarstwo nizinne, górskie i morskie, a także osobną ścieżkę dla kanadyjkarzy. Kataloguje techniki pływania i ratownictwa przypisując je do odpowiednich stopni. Już sam ten fakt zasługuje na duży szacunek, pozwala bowiem nawet początkującemu kajakarzowi ujrzeć spektrum i hierarchię elementów składających się na kajakowe know-how. PSKK potencjalnym uczestnikom zweryfikować organizatora, jego instruktorów, a także szybko poznać poziom danego szkolenia (stopień wg PSKK). System dość dobrze zadomowił się w dziedzinie kajakarstwa nizinnego certyfikując tysiące osób pływających dla siebie bądź pracujących dla organizatorów czy wypożyczalni. W fazie rozwojowej, z uwagi m.in. na dostępność stosownych akwenów w Polsce, pozostają dziedziny kajakarstwa górskiego i morskiego. Trwają również prace nad wyodrębnieniem osobnego modułu instruktorskiego, który ma za zadanie rozwijać i certyfikować umiejętności w dziedzinie wspomnianej już wyżej metodyki nauczania.

Podsumowanie - jak zostać instruktorem kajakarstwa?

Po pierwsze naucz się dobrze pływać zapisując się do klubu kajakowego, kończąc szkolenia i kursy oferowane także przez firmy lub organizację PSKK , zdobywając na własny rachunek doświadczenie na coraz to nowych szlakach. Z czasem możesz rozwijać swoje kompetencje nauczania ucząc swoich znajomych / ucząc się wzajemnie. W przyszłości możesz w końcu poddać się weryfikacji na stopnie PSKK, obrać w ramach tej organizacji ścieżkę instruktorską, bądź zgłosić bezpośrednio do organizatora komercyjnego, którzy  nieustannie poszukują utalentowanych ludzi do pomocy.